We kennen ze allemaal wel. Ze behoren tot de meest mysterieuze wezens die op aarde leven, ze komen in vele sprookjes en fabeltjes voor en worden vaak als wijze dieren beschouwd. Ik heb het natuurlijk over uilen. In dit blog wil ik je meenemen in mijn enthousiasme voor deze dieren, want het zijn buitengewoon geweldige vogels!

In Nederland hebben we 6 soorten uilen die het hele jaar door te zien zijn. Dit zijn de bosuil, ransuil, kerkuil, steenuil, velduil en de oehoe. Vier van deze soorten heb ik momenteel al mogen bewonderen waarvan de velduil toch echt wel de allermooiste is. Deze middelgrote uil is in de schemer al actief waar hij laag over velden vliegt op zoek naar prooien. In jaren met veel muizen kunnen ze soms in grote aantallen bij elkaar zitten. Zo was ik laatst getuige van 4 exemplaren die in de polder aan het jagen waren, waarvan er even later ééntje erg dichtbij op een paal ging zitten (foto hierboven). Een prachtig beeld waar ik helemaal gelukkig van werd.

Buiten de 6 'vaste' soorten zijn er in ons land ook waarnemingen van zeldzame uilensoorten. Van één van deze soorten is zelfs het vermoeden dat hij al heeft gebroed in Nederland (dwerguil). De andere mogen worden beschouwd als zwervers uit omringende landen. Zo waren er in 2013 twee sneeuwuilen op de waddeneilanden beland. Vermoedelijk waren deze door slechte weersomstandigheden uit koers geblazen richting de oceaan en konden ze hun toevlucht op een containerschip vinden richting Europa. Ook werd er in dat jaar de zeer zeldzame sperweruil gesignaleerd op een industrieterrein in Zwolle (zie blog: Sperweruil in Zwolle)

Hoewel je het misschien niet zou verwachten, heb ik de meeste uilen in woonwijken of nabij boerderijen gevonden. De bosuil (foto linksboven) zat in een boomholte midden in het centrum van een dorp, naast een drukke weg. Het beest trok zich niks aan van alle drukte en heeft daar nu al enkele jaren op rij een nest met jongen grootgebracht.Geweldig hoe deze dieren zich aanpassen aan de mens. Er zijn zelfs gevallen bekend waar bosuilen schuilen in nisjes van torentjes.

Ook de ransuil laat zich geregeld in de bewoonde wereld zien. Vooral in de koudere maanden willen ze wel eens in coniferen gaan zitten. Iets wat eigenlijk heel logisch is, omdat de meeste bomen het blad dan al hebben laten vallen. In deze maanden kunnen ze dan in grote aantallen bij elkaar zitten. Soms wel meer dan 10 in één boom! Ze laten dan ook een enorme bende achter aan poep en braakballen, waardoor ze zichzelf eigenlijk weer verraden.

Waar de bovengenoemde soorten zich in woonwijken hebben laten zien, zijn er twee soorten die zich geregeld op het platteland bij boerderijen laten zien. De kerkuil (een soort die ik helaas nog niet heb gezien) en de steenuil. De steenuil is een van de kleinste uilensoorten die in Nederland leeft en schuilt vaak in oude schuren. Ik heb ze nu op drie verschillende locaties gezien en bij alle drie was dit bij een schuur/boerderij. In een extreem bijzonder geval was er zelfs een jong exemplaar via een schoorsteenpijp de huiskamer binnengekomen. Natuurlijk is deze weer veilig buitengezet, maar het was erg mooi om deze van zo dichtbij te kunnen bekijken!

Maar wat maakt uilen nu eigenlijk zo bijzonder? Dat is iets waar ik tijdens het schrijven over dit blog eens even over heb nagedacht. Ik heb dus even een paar puntjes onder elkaar gezet.

• Het zijn vogels waarvan een groot gedeelte in de schemer of nacht actief is, waar de meeste andere vogels overdag actief zijn. Aan de kleur van de ogen kun je zien wanneer ze jagen. Zijn de ogen geel, dan jagen ze vooral overdag/in de schemer en zijn de ogen donkerbruin dan jagen ze vooral in de nacht.
• Het zijn echte effectieve killers. Ze kunnen geruisloos op een prooi afvliegen om vervolgens genadeloos toe te slaan waarbij ze hun prooi doden door de gigantisch lange klauwnagels.
• Ze slikken hun prooi in zijn geheel door en produceren vervolgens een braakbal waar alle haartjes en botjes in zitten. Iets wat weer erg interessant is om te onderzoeken waar het dieet van uilen uit bestaat. Zo heb ik verschillende soorten muizenschedels, schedels van kleine vogels en pantserschildjes van grote kevers in braakballen gevonden. Supertof!
• Het zijn qua uiterlijk zeer bijzondere en unieke vogels vanwege hun 'platte' gezicht die eigenlijk als een soort schotel fungeert waarmee ze alle geluiden kunnen opvangen.
• Uilen kunnen vervolgens hun kop tot 270 graden draaien. Dat is driekwart rond! Hierdoor kunnen ze snel geluiden opvangen uit de juiste richting.
• Door het 'platte gezicht' van uilen en de oorpluimen die sommige uilensoorten hebben kun je bij een aantal soorten zien in wat voor stemming ze zijn. (bang, ontspannen, alert etc.)