Wanneer je aan weidevogels denkt, dan komen vaak de bekende namen naar voren: ooievaar, grutto, kievit, wulp etc. Maar hoe gaat het momenteel met deze vogels? En wat is er de afgelopen decennia allemaal veranderd?
In dit blog wil ik jullie meenemen in mijn enthousiasme voor steltlopers en tevens informeren over hoe belangrijk Nederland is voor onze weidebroedvogels. Iets waar we ontzettend zuinig op moeten zijn omdat het simpelweg prachtige vogels zijn.

Het mooie van weidevogels is dat je elk seizoen weer andere soorten tegen kunt komen. Zo hebben we echte wintergasten die uit de koudere oorden naar ons land komen om hier te overwinteren. Je kunt hierbij denken aan de wilde zwaan, kleine zwaan en verschillende ganzen en eendensoorten. Vooral de grote aantallen ganzen zijn erg indrukwekkend. Helemaal wanneer ze met honderden of duizenden tegelijk met een hels gekakel opvliegen en op zoek gaan naar een volgend veld om te rusten en kaal te vreten.
Ook zie je in deze maanden vele eendensoorten op het water in sloten en weteringen tussen de weilanden. Wanneer je goed kijkt kun je soms wel 10 soorten ontdekken in één groep!

Maar als echte liefhebber van steltlopers, vind ik persoonlijk dat de mooiste soorten in de warmere maanden aanwezig zijn. Dit zijn de soorten die in het zuiden van Europa of in Afrika hebben overwinterd. Een van de meest bekende soorten is de grutto. Voor de grutto is Nederland zelfs het belangrijkste broedland. Ons land telt namelijk het grootste aantal broedparen met echte hotspots zoals in de polders van de Krimpenerwaard. Maar buiten de grutto telt Nederland talloze steltlopers en plevieren zoals de groenpoot en zwarte ruiter, de verschillende strandlopers, scholeksters, kluut en wulp en ga zo maar door. Het mooie aan deze vogels vind ik de veelal lange poten en snavels, waarmee ze door het ondiepe water trippelen op zoek naar voedsel dat daar in het slijk of in de modder is verstopt. Prachtig om dit te zien!

Met een beetje geluk kom je ook wel eens wat minder algemene soorten tegen. Zo zie je wel eens tussen tussen de grutto's opeens een paar steltkluten lopen met hun opvallend lange poten. Of trippelt er een franjepoot tussen de rustende vogels door. Vorig jaar had ik het geluk om tot twee maal toe een paartje steltkluten tegen te komen en zowel de rosse franjepoot als de grauwe franjepoot te bewonderen. Hopelijk wordt ook komend seizoen weer een periode met vele mooie en bijzondere waarnemingen maar bovenal een zeer succesvol broedjaar voor de vele soorten die het de afgelopen decennia zo lastig hebben gehad.

In het verleden bestond een groot gedeelte van Nederland uit kruidenrijke en polders. In de loop der eeuwen is dit beeld enorm veranderd. De mens ging deze gebieden steeds meer gebruiken voor de landbouw wat resulteerde in het verdwijnen van plas/dras gebieden (foerageerplekken voor steltlopers) en kruidenrijke graslanden (beschutte broedplekken). Het gevolg hiervan was dat de weidevogels sterk afnamen waarvan de gevolgen nog steeds zichtbaar zijn. Vogelsoorten zoals de  grutto en kemphaan hebben het erg lastig en nemen jaarlijks nog steeds in aantal af. Ook de spreeuw en kievit, waarvan iedereen denkt dat er ontzettend veel zijn, hebben het lastig.

Gelukkig zijn veel natuurinstanties in samenwerking met boeren verschillende projecten gestart waar bijvoorbeeld oude landbouwgrond (gedeeltelijk) wordt teruggegeven aan de natuur. Eenzijdige graslanden worden ingezaaid en ontkiemen weer tot prachtige kruidenrijke weilanden en akkers worden gedeeltelijk onder water gezet zodat er ondiepe plassen ontstaan waar weidevogels op zoek kunnen naar voedsel. Ook zijn er veel boeren die nog wel werkzaam zijn in de landbouw, maar alsnog bereid zijn gevonden de natuur een handje te helpen. Dit doen zij door bijvoorbeeld aan de zijkanten van hun grond zogenaamde kruidenstroken in te zaaien, zodat ook daar een goed onderkomen ontstaat voor weidevogels of door hun graslanden later te maaien zodat de vogels rustig in het langere gras kunnen broeden en hun jongen groot kunnen brengen.
Gelukkig maar, want zonder onze hulp zouden veel soorten weidevogels uiteindelijk verdwijnen uit ons land.