'Nachtvlinderen'

Wie denkt dat nachtvlinders alleen maar een stel saaie motten zijn heeft het goed mis. Het klopt dat de meeste nachtvlinders een (donker)bruine/grijze kleur hebben die prima als schutkleur kan dienen, maar een hoop nachtvlinders behoren tot onze meest kleurrijke insecten.

Sinds vorig jaar ben ik mezelf steeds meer gaan verdiepen in de wonderlijke wereld van de nachtvlinders. Zoals de naam al doet vermoeden zijn deze insecten voornamelijk tijdens de donkere uurtjes actief...

Berkeneenstaart. Lijkt op een spanner, maar herkenbaar aan de typische haakachtige uiteindes.
Berkeneenstaart. Lijkt op een spanner, maar herkenbaar aan de typische haakachtige uiteindes.

Lokken met licht

De meeste insectensoorten worden aangetrokken door licht. Zo zal een vlieg die in een woonkamer zit, uiteindelijk altijd richting het raam vliegen. Ook nachtvlinders worden aangetrokken door licht, alleen komen deze meestal op kunstlicht af aangezien het 's nachts donker is. De kans is groot dat je een nachtvlinder binnen kunt aantreffen als je 's avonds de lamp aanmaakt en het raam of de deur openzet. Wanneer je in een donker gebied woont zonder veel lichtvervuiling wordt deze kans nog eens extra groot.

Dit maakt het lokken van nachtvlinders in een woonwijk ook meteen lastig. Door de vele straatlantaarns en huizen die licht uitstralen, is de kans niet heel groot dat ze net bij jou uitkomen. Toch bestaat er een manier die de kans aanzienlijk kan vergroten. Ik vind het het makkelijkst om gebruik te maken van een groot wit laken. Deze span ik zodat er geen plooien meer zichtbaar zijn. Daar zet ik vervolgens een lamp boven en dan is het wachten geblazen. De nachtvlinders worden door het licht aangetrokken en doordat het witte laken het licht reflecteert heb je een grotere lichtbron. Om dit nog eens extra te benadrukken kun je het beste gebruik maken van een lamp met een hoge UV-straling. Deze lampen zijn te koop bij speciaalzaken. Hoe hoger het UV gehalte, des te meer soorten je zult aantreffen.

De aangetrokken vlinders vliegen rond de lichtbron en belanden vaak op het witte laken waar je ze rustig kunt bekijken. Ben je klaar, zet je de lamp uit en je zult zien dat de vlinders 's morgens allemaal weer zijn verdwenen. Prima manier!

Gestippelde houtvlinder. Een vrij forse nachtvlinder.
Gestippelde houtvlinder. Een vrij forse nachtvlinder.
Groot avondrood. Een pijlstaart en met zijn 8cm tevens één van de grootste nachtvlinders van Nederland.
Groot avondrood. Een pijlstaart en met zijn 8cm tevens één van de grootste nachtvlinders van Nederland.

Hagedoornvlinder. Een spanner die wel wat weg heeft van een citroenvlinder.
Hagedoornvlinder. Een spanner die wel wat weg heeft van een citroenvlinder.
Nonvlinder. Een prachtig getekende nachtvlinder met grote voelsprieten die op vogelveren lijken.
Nonvlinder. Een prachtig getekende nachtvlinder met grote voelsprieten die op vogelveren lijken.

Lokken met smeersel

Er zijn echter ook soorten nachtvlinders die zeer moeilijk of helemaal niet met licht te lokken zijn. Voor een aantal van deze soorten kun je het beste gebruik maken van een smeerseltje dat je op bomen smeert. Dit bestaat vaak uit alcohol (donker bier of rode wijn) en zoetigheid (stroop, suiker en fruit). Dit mengsel laat je een paar dagen afgesloten staan en door de gisting gaat het erg ruiken. Dit smeer je op bomen (het liefst met ruwe bast) vlak voor zonsondergang, want anders hebben de insecten die overdag actief zijn alles al opgepeuzeld. Vervolgens kom je 's avonds of 's nachts terug en schijn je met je zaklamp op de ingesmeerde bomen. Doe dit wel voorzichtig. Je zult dan zien dat veel nachtvlinders zich op deze manier goed laten bekijken en dat je vaak hele andere soorten aantreft. Wanneer je meerdere dagen achter elkaar dezelfde bomen insmeert, wordt het effect steeds groter en zul je meer soorten en hogere aantallen aantreffen.

Karmozijnrood weeskind. Een grote nachtvlindersoort die zich niet snel laat zien. De ondervleugels zijn knalrood terwijl de bovenvleugels goed gecamoufleerd zijn.
Karmozijnrood weeskind. Een grote nachtvlindersoort die zich niet snel laat zien. De ondervleugels zijn knalrood terwijl de bovenvleugels goed gecamoufleerd zijn.
Rood weeskind. Iets minder getekend en lichter van kleur dan het karmozijnrood weeskind. Vrij forse soort.
Rood weeskind. Iets minder getekend en lichter van kleur dan het karmozijnrood weeskind. Vrij forse soort.

Koperuil. Een kleine nachtvlinder met prachtige koperkleuren die reflecteren wanneer je er met een lamp op schijnt.
Koperuil. Een kleine nachtvlinder met prachtige koperkleuren die reflecteren wanneer je er met een lamp op schijnt.
Piramidevlinder. Een zeer algemene soort. Wanneer je regelmatig smeert, tref je soms wel 50 tot 100 exemplaren op maar enkele bomen aan.
Piramidevlinder. Een zeer algemene soort. Wanneer je regelmatig smeert, tref je soms wel 50 tot 100 exemplaren op maar enkele bomen aan.

Dag actieve nachtvlinders

Uiteraard zijn er dan nog nachtvlinders die zich door geen van beide manieren laten zien. Dit zijn vaak de soorten die overdag actief zijn: de dag actieve nachtvlinders. Deze nachtvlinders (want dat zijn het echt) doen zich overdag tegoed aan de nectar van planten die overdag bloeien. Voor deze soorten zul je dus het veld in moeten gaan, of kun je een kijkje nemen in je eigen tuin. Een vlinderstruik werkt bijvoorbeeld erg goed. Zowel voor dagvlinders als nachtvlinders. Je zult nog gek staan te kijken van wat je allemaal in je eigen tuin kunt aantreffen!

Zilverstreep. Een dag actieve soort die vaak in de buurt van natte gebieden te vinden is.
Zilverstreep. Een dag actieve soort die vaak in de buurt van natte gebieden te vinden is.
De kolibrievlinder is een hele bijzondere soort die, net als een kolibrie, vlak voor bloemen blijft fladderen en vervolgens de nectar opslurpt.
De kolibrievlinder is een hele bijzondere soort die, net als een kolibrie, vlak voor bloemen blijft fladderen en vervolgens de nectar opslurpt.

Purpermot. Een zeldzame verschijning in Nederland en vooral in de buurt van veengebieden te vinden.
Purpermot. Een zeldzame verschijning in Nederland en vooral in de buurt van veengebieden te vinden.
Phegeavlinder. Deze soort laat zich vrijwel alleen maar overdag zien.
Phegeavlinder. Deze soort laat zich vrijwel alleen maar overdag zien.

Reactie schrijven

Commentaren: 0